Скачать с ютуб რამდენად სწორია, რომ ქართული ბანკები “ზემომგებიანი” არიან в хорошем качестве

რამდენად სწორია, რომ ქართული ბანკები “ზემომგებიანი” არიან

დღევანდელი დღის რიცხვია 679 მილიონი ეროვნული ბანკის ინფორმაციით, 2016 წელს საქართველოში მოქმედი კომერციული ბანკების წმინდა მოგებამ 679 მლნ ლარი შეადგინა, რაც 2015 წლის მაჩვენებელზე 142 მლნ ლარით (26%-ით) მეტია. 2015 წელს ბანკების წმინდა მოგება 537 მლნ ლარი იყო. არ მინდა ეს რიცხვი ბანკების წინააღმდეგ შეთქმულების თეორიების ქსოვაში გამოიყენონ, ამიტომ პატარა განმარტებასაც დავურთავ. ჰო, პოპულარულია აზრი, რომ საქართველოში მოქმედი კომერციული ბანკები ძალიან მაღალი, არასამართლიანი მოგებისთვის მუშაობენ, ე.წ. “ზემოგებისთვის”. თუმცა არავინ იცის, მოგების რამდენპროცენტიანი მარჟის შემდეგ იწყება “ზემოგება”. ზოგიერთს კი “ზემოგება” მხოლოდ ბანკების შემთხვევაში ახსენდება. მაგალითად, თუ ის სახინკლე, სადაც ხინკალი მოგწონს, 100%-იანი მოგებისთვის მუშაობს, მაშინ მოგების ნებისმიერი სიდიდე სამართლიანია, მაგრამ თუ ბანკის წლიურმა მოგებამ 10%-ს გადააჭარბა, ეს უკვე უსამართლოდ მაღალ მოგებადაა შერაცხული. 2011-2015 წლებში საბანკო სექტორის მოგება (წლიური მოგება ამ ბიზნესში ჩადებული კაპიტალის მიმართ) 6-16%-ის ფარგლებში მერყეობდა. თუ ვნახავთ ყველა დარგის მიერ გამომუშავებული მოგების წილს საქართველოს ეკონომიკაში, 2011-2015 წლებში ის საშუალოდ 29% იყო, ანუ 2-ჯერ მეტი, ვიდრე საბანკო სექტორის მოგებაა. შევადაროთ უცხოეთის მაჩვენებლებს. მართალია, მსხვილი უცხოური ბანკები წლის განმავლობაში, თავიანთ კაპიტალთან შედარებით, პროცენტულად უფრო ნაკლებ წმინდა მოგებას იღებენ ვიდრე საქართველოში, მაგრამ ეს იმით აიხსნება, რომ სხვა თანაბარ პირობებში, კაპიტალის ზრდასთან ერთად მოგების ნორმა მცირდება. ასევე გასათვალისწინებელია, რომ აღნიშნული უცხოური ბანკების დიდი მოცულობის კაპიტალის გამო, მოგების დაბალი ნორმაც ნომინალურ გამოსახულებაში მაღალ მაჩვენებელს იძლევა. მაგალითად, თიბისის მიერ „ბანკ რესპუბლიკის“ შეძენამდე საქართველოში 18 კომერციული ბანკი ფუნქციონირებდა და ყველას აქტივები, 1 აგვისტოს მდგომარეობით, ჯამურად $12 მილიარდამდე იყო. დანიაში, რომელიც ტერიტორიით საქართველოზე პატარაა და 1.5 მილიონით მეტ მოსახლეს ითვლის, ხუთი ისეთი ბანკია, რომელთა აქტივები $10 მილიარდს აღემატება. გერმანული „დოიჩე-ბანკის“ აქტივები 1.6 ტრილიონი ევროა, რაც დაახლოებით 150-ჯერ მეტია, ვიდრე მთელი საქართველოს საბანკო სექტორის ჯამური აქტივები. ხოლო თუ რეგიონს შევხედავთ, სომხური Ameriabank – ის წმინდა მოგებამ 2011 წელს 12%, 2012 წელს – 16.5%, ხოლო 2013 წელს 15.5% შეადგინა. თითქმის ანალოგიურად, აზერბაიჯანული AtaBank – ის მოგებამ 2011 წელს 9.8%, 2012 წელს – 11.6%, ხოლო 2013 წელს 10.8% შეადგინა. მოგების ეს დონე ამავე წლების ქართულ დიაპაზონში ჯდება. ანუ შეგვიძლია თამამად ვთქვათ, რომ ყველანაირი “ზემოგების“ თეორია პოპულისტური სისულელეა. შოთა დიღმელაშვილი საქმიანი დილა 25/01/2017